Ne Zaman Emekli Olurum? 4A-4B-4C
Son yıllarda sosyal güvenlik alanındaki mevzuatsal değişiklikler ne zaman emekli olurum sorusunun daha sık sorulmasına neden olmuştur.
Özellikle hesaplamalarda akıl karıştıran bir çok düzenleme bulunmaktadır. Ancak bu karışıklıklara rağmen emeklilik zamanı hesaplama için en önemli faktörler şunlardır.
- Yaş kriteri,
- Prim gün sayısı,
- Ödeme şekli ve miktarı
- Sigorta giriş tarihi
- Kişinin cinsiyeti
- Yurtdışında bulunma, askerlik veya doğum süresi
Görüldüğü gibi emeklilik zamanı birkaç faktöre bağlı olarak değişmektedir. Ayrıca kişiler 5510 sayılı kanuna göre tabi oldukları sınıflara göre de emeklilik zamanları değişebiliyor. Bu kanuna göre yapılan düzenlemeler emeklilik zamanı konusunda en önemli yasal düzenlemelerdir.
4A Maddesine Tabi Çalışanlarda Emeklilik
5510 sayılı kanunun 4’üncü maddesinde çalışanlar kategorilere ayrılmıştır. 4a maddesine göre çalışan kişiler eski deyimle SSK’lı çalışanlardır. Yani bir işverene bağlı olarak bir sözleşmeyle çalışan kişilerdir.
Bu kişiler işçi ve işveren sigorta prim ödemeleri ile sigortalı olur ve bu prim ödemelerine göre yasada belirtilen şartları yerine getirerek emeklilik hakkını elde edebilirler. Emeklilik hakkı ne zaman elde edilir sorusu daha çok bu grupta çalışan kişileri ilgilendiriyor.
4B Maddesine Göre Çalışanlarda Emeklilik
4b maddesine göre çalışanlar ise genelde kendi işlerinde çalışan kişilerde oluşur. Bu sınıfa dahil çalışanlar SSK’ya tabi değillerdir. Bu kişiler prim ödemelerini kendiler yaparlar.
Bu imkanı sağlayan unsur ise Bağ-Kur’dur. Yani kendi işlerinde çalışan ve girişimci olan bu kategorideki kişiler Bağ-Kur sayesinde emeklilik için genel şartları sağladıktan sonra emekli olabilirler.
4C Maddesine Göre Çalışanlarda Emeklilik
4c maddesine göre çalışan kişiler de genelde kamu kesiminde çalışan kişilerdir ve yasal düzenlemelere uymaları şartıyla sigortaları kamu kesimi tarafından sağlanır.
8 Eylül 1999 Tarihindeki Yasal Düzenlemelere Göre Emeklilik Yaşı
8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikler şunlardır:
- Emeklilik yaşı kaç diyorsanız; erkeklerde 60; kadınlarda 58’e yükseltilmiştir..
- Prim gün 3600’den 4500’e çıkartılmıştır.
Buna göre bu tarihten sonra sigorta girişi yapan kişiler kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaşını doldurmaları ve 4500 prim gün sayısının tamamlanmasıyla emekli olabileceklerdir.
Ayrıca 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi yapanlar da şu şartlarda emekli olabilirler:
- Asgari 3600 prim gün sayısı tamamlanmalı
- Kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaşın doldurulmasıdır.
Ayrıca 2008 yılında yapılan değişikliklerle de hem prim gün sayısı hem de yaş arttırılmıştır. Prim gün sayısı 7200 ve emeklilik yaş şartı da 65 olmuştur.
Genel olarak özetlemek gerekirse; emekli olma zamanın öncelikle sigorta giriş tarihinize bağlıdır. Bu tarihe göre önce yaş şartlarını sağlamanız; sonra da prim gün sayısını tamamlamanız gerekir.
- Örneğin, 1996 yılında sigorta girişiniz var ise erkeklerde 55 kadınlarda 50 yaşınızı doldurup 3600 gün prim sayınızı da doldurursanız emeklilik hakkını elde edersiniz.
- 2004 yılında sigorta girişi olan bir kişi ise erkeklerde 60 kadınlarda 58 yaşın ve 4500 gün prim sayısının tamamlanmasıyla emekliliğe hak kazanabilirsiniz.
Prim Gün Sayınızı Nasıl Tamamlayabilirsiniz?
Eğer yaş şartlarını sağlıyorsanız fakat prim gün sayınız eksikse, prim gün sayınızı ödeyerek, ödemenin tamamlandığı vakit emekli olabilirsiniz.
Örneğin; 1975 yılında sigorta girişiniz var. Ancak tüm prim gün sayınızı topladığınızda 3000 gün yapıyor. Bu durumda emekli olma şartınızı sağlayamazsınız. Ancak 600 gün daha prim ödemesini Bağ-Kur aracılığıyla tamamlayabilir ve emeklilik hakkını elde edebilirsiniz. Emeklilik yaş şartı oldukça önemli bir faktör olup erken emeklilik için en etkili faktördür.
Emeklilik yaşı nasıl hesaplanır ? Kısaca şöyle özetlenebilir:
- Sigorta giriş yılınıza bakılır.
- Prim güm sayınızın tamamlanıp tamamlanmadığına bakılır.
- Daha sonra belirtilen mevzuat değişikliklerine göre yaş kriterinize bakılır.