4B Esaslı Sigortalı Türü
Eskiden sigortaya bağlı olma yönünde vatandaşlar farklı kurumlara tabi bulunmaktaydı. Bunlar SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı idi. Fakat 1 Ekim 2008 yılında çıkan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na yer alan şekline göre, SGK altında birleştirilmiş ve birbiri arasındaki ayrım son bulmuş durumdadır. Bu yürürlükteki kanun uyarınca sigortalılar a, b ve c şeklinde ayrıma tabi tutulmuşlardır. 4B sigortalı türü de bu üçünden eskiden Bağ-Kur adı verilen sigortalı türüne karşılık gelen sigortalılardır.
Yeni Sistemde 4B
Olayın daha rahat kavranabilmesi için eski sistemdeki sigortalılar ile yeni sistemdekileri eşleştirmekte oldukça fayda vardır. Bu şekilde 4b sisteminin kavranması ve anlaşılması çok daha kolay olacaktır.
Yeni sistemde 4a olarak adlandırılan kategori eski sistemde SSK’ye prim ödeyenler yani herhangi bir iş yerinde sözleşmeli işçi statüsünde olanların tabi olduğu sigortalı türüdür. SGK çatısı altında 4a ismini almıştır.
Yeni sistemde 4B eski sistemde Bağ-Kur primi ödeyen yani hizmet sözleşmesine bağlı olmayan kendi işine çalışan kişilerin bağlı olduğu sigorta türüydü. SGK çatısı altında ise 4b ismini almıştır.
Yeni sistemde 4C yani emekli sandığına bağlı devlet memurlarının bağlı olduğu sigorta türüdür. SGK çatısı altında birleştikten sonra 4c ismini almıştır. Birde son olarak daimi devlet işçileri bulunmaktadır. Bunlarda SGK çatısı altında 4d ismini almışlardır.
Sözleşmeli Memurluk
Ülkemizde son yıllarda sözleşmeli memurluk kavramı meydana çıkmıştır. Devletin istihdam politikası kadrolu memurluk yerine belirli bir süreyi kapsayan sözleşmeli memurluk statüsü getirilmiştir. 4B sözleşmeli memurlara ait olan bir tabirdir ve sigortalı olma durumunu ifade etmektedir. SGK 4B olarak adlandırılan sözleşmeli personeller 12 aylık olarak sözleşme yapılır ve bu süre zarfında sözleşmeleri genel olarak yenilenmektedir. Sözleşmeli personellerde, kadrolu memurlar gibi eşit özlük haklarına sahip bulunmaktadırlar. Yani memurların sahip oldukları tüm haklara tabidirler. Tabi uymaları gereken kurallarda kadrolu memurlarla aynı olmaktadır.
Ancak bu memurların çalışma hayatları kadrolu olamadıkları sürece hep kısıtlı olması ihtimal dâhilindedir. Sözleşmeye bağlı olarak çalıştıkları için sözleşmenin öne sürdüğü şartları benimsemek zorundadırlar. Sözleşmeli personelin, sözleşmesinde yer alan çalışma süresi sonuna işveren ile aralarında ki iş ilişkisi sona erme ihtimali az da olsa bulunmaktadır.